Depressie is een veelvoorkomende psychische stoornis. Ondanks effectief gebleken behandelvormen herstelt 60% van de depressieve volwassenen en adolescenten niet volledig en blijkt 3-5% therapie resistent. Dit vraagt om andere werkzame behandelmethoden, zoals schematherapie.
Onderzoek naar de effectiviteit van groepsschematherapie (naar een model van Farrell, Reiss & Shaw, 2016) bij adolescenten met persisterende depressie (Chaudron e.a., 2021) toonde aan dat de depressieve klachten na deelname aan een groepsschematherapie aanzienlijk zijn afgenomen of volledig in remissie bij een groot aantal deelnemers, maar dat ook diverse schema’s en modi ten gunste zijn veranderd. Ook in divers onderzoek naar de effecten van schematherapie bij volwassenen werden positieve resultaten gevonden (o.a. Renner, Arntz e.a., 2016).
Genoemd model is een bewerking waarin elke groepssessie zowel een gestructureerd deel omvat (afwisselend gedragsmatige, cognitieve en experiëntiële interventies gericht op alle soorten modi), als een ongestructureerd deel, waarin de groepsdynamiek gebruikt wordt om de schema’s en modi in het hier en nu binnen de therapiegroep te verkennen en bewerken.
Puttend uit onze jarenlange ervaring als groepstherapeuten en (groeps-) schematherapeuten bij adolescenten en volwassenen met chronische depressie, ondersteund door literatuur en bevindingen uit onderzoek, lijken er specifieke schema’s en modi te zijn, die samenhangen met (of onderhoudend zijn aan) chronische depressie. Dit vraagt om specifieke interventies in de groepsgerichte schematherapie aan adolescenten en volwassenen met chronische depressie. Groepstherapie geeft de mogelijkheid om de modi die zich ter plekke in contact met de ander voordoen te herkennen, bewerken, leidend tot corrigerende ervaringen en groei van de gezonde volwassene en blije kind.
Onze workshop bestaat uit de volgende onderdelen:
- We staan kort stil bij hoe chronische depressie als stoornis zich kan vertalen in specifieke schema’s en modi.
- We bespreken modigerichte interventies die interveniëren op deze voor depressie zo kenmerkende modi, waarna we er vooral mee oefenen.
- Hierin laten we groepsinterventies zien die bruikbaar gebleken zijn, maar willen we ook de deelnemers zelf laten ervaren.
- We zullen hierin accentverschillen tussen het werken met adolescenten en volwassenen aangeven.
Leerdoel
Na deze workshop hebben deelnemers:
- meer kennis over welke schema’s en modi een rol spelen bij de ontwikkeling en instandhouding van chronische depressie;
- kennis van hoe chronische depressie zich vertaalt in schema’s, met vooral een vertaling naar het modusmodel.
- inzicht en ervaring in enkele (ervaringsgerichte, groepsdynamische) oefeningen die zich op specifieke, door depressie gekleurde modi richten.
Aanbevolen literatuur
Chaudron, S.J., Wijnhoven, L., Stikkelbroek, Y., Rasing, S., Vermulst, A. & Creemers, D. (2021), Groepsschematherapie voor adolescenten met een persisterende depressieve stoornis: een longitudinale studie. Tijdschrift voor Psychotherapie, 48 (5), 362-383. https://acrobat.adobe.com/link/review?uri=urn:aaid:scds:US:b8f4c5ad-5be2-49cc-955a-d8999bde294b
Farrell, J.M., Reiss, N., & Shaw, I.A. (2016). Schematherapie in de klinische praktijk. Een complete gids voor individuele, groeps- en geïntegreerde behandeling met schemamodi. Amsterdam: Nieuwezijds.
Haas, de, W. (2020). Groepsbehandeling en teambegeleiding in de zorg. Uitgeverij Boom.
Renner, F., Arntz, A., Peeters, F.P., Lobbestael, J., & Huibers, M.J. (2016). Schema therapy for chronic depression: Results of a multiple single case series. Journal of Behaviour Therapy and Experimental Psychiatry, 51, 66-73.
Rezaei, M., Ghazanfari, F., & Rezaee, F. (2016). The role of childhood trauma, early maladaptive schemas, emotional schemas and experimental avoidance on depression: A structural equation modeling. Psychiatry Research, 246, 407-414.
Taylor, C.D.J., Bee, P., & Haddock, J. (2017). Does schema therapy change schemas and symptoms? A systematic review across mental health disorders. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 90, 456-479.
Young, J.E., Klosko, J.S., & Weishaar, M.E. (2003). Schema therapy: A practitioner’s guide. New York, NY: Guilford Press.
Over de sprekers
Sylvia Chaudron is BIG geregistreerd klinisch-psycholoog en psychotherapeut. Supervisor/leertherapeut Vereniging voor cognitieve gedragstherapie en Supervisor Vereniging voor Schematherapie. Bij GGzE werkzaam als Manager Behandelzaken Forensische en Intensieve Behandeling} KIB en Long Care; Als docent verbonden aan GZ opleiding van de Radboud Centrum voor Sociale Wetenschappen, voor de modulen: Groepsdynamica en Proces van Psychologisch Handelen; Als docent verbonden aan Cure en Care Development, voor de Basiscursus Schematherapie en Groepsleertherapie vanuit Schematherapeutisch en Groepsdynamisch kader.
Daniëlle Dekkers is GZ-psycholoog en psychotherapeut, senior schematherapeut en Groepstherapeut NVGP. Werkzaam bij GGZ Oost Brabant als Psychotherapeut binnen het team Persoonlijkheidsstoornissen en Trauma en als vrijgevestigd Psychotherapeut. Als docent verbonden aan GZ opleiding van de Radboud Centrum voor Sociale Wetenschappen: Groepsdynamica en aan de Radboud Universiteit bij de master Gezondheidszorgpsychologie: Interpersoonlijke Interventie Vaardigheden.
Kernwoorden
Groepsschematherapie, groepsdynamica, ervaringsgericht, adolescenten, volwassenen