Depressieve stoornissen zijn zeer prevalent in de adolescentie en brengen een hoog risico op invalidatie met zich mee. Niet alleen is sprake van een hoge comorbiditeit, hoog risico op terugval en een verhoogd suïciderisico (Smith, 2014; Stikkelbroek, Bodden, Deković & van Baar, 2013), ook hebben depressieve stoornissen een nadelig effect op het functioneren en de ontwikkeling op school, in het gezin en in de bredere sociale kring.
De Multidisciplinaire Richtlijn (MDR Depressie bij Jeugd, 2009) schrijft cognitieve gedragstherapie, IPT en medicatie voor als eerste keus bij lichte tot matige depressieve stoornissen. Deze behandelingen zijn echter beperkt in effectiviteit, kennen een hoge drop-out en hoge terugvalpercentages. Gezien de hoge prevalentie en de ernst van de stoornis is effectieve behandeling van belang. Een aspect dat nog niet of nauwelijks in de diagnostiek en behandeling is meegenomen is de rol van traumatische herinneringen bij deze problematiek. Uit de literatuur is bekend dat het meemaken van ingrijpende levensgebeurtenissen gerelateerd is aan het ontstaan van een depressieve stoornis. Indien er een verband is tussen de depressieve klachten en emotioneel beladen herinneringen aan deze gebeurtenissen ligt de inzet een traumagerichte behandeling zoals EMDR voor de hand.
We beginnen met een inleiding over de wetenschappelijke evidentie met betrekking tot de toepassing van EMDR bij depressie. Vervolgens bespreken we de klinische ervaringen die inmiddels bij de behandeling zijn opgedaan in de lopende RCT: Effectiveness of EMDR for adolescents with Major Depressive Disorder (C. Paauw, M. Koornneef, M. Verheij, M. Boorsma, C. de Roos, A. Dingemans en B. Elzinga). Aansluitend gaan we in op verschillende zoekstrategieën die de behandelaar kan inzetten om de relevante targets/representaties te vinden en worden aandachtspunten in het EMDR proces bij adolescenten met een depressieve stoornis besproken.
Leerdoel
- Deelnemer heeft kennis over wetenschappelijke evidentie met betrekking tot de toepassing van EMDR bij depressie
- Deelnemer heeft inzicht m.b.t. de indicatiestelling voor EMDR bij depressieve adolescenten
- Deelnemer heeft inzicht m.b.t. traumasensitieve casusconceptualisatie en aandachtspunten voor de klinische praktijk bij de toepassing van EMDR bij depressieve adolescenten
Aanbevolen literatuur
Dominguez, S. K., Matthijssen, S. J., & Lee, C. W. (2021). Trauma-focused treatments for depression. A systematic review and meta-analysis. Plos one, 16(7), e0254778.
Matthijssen, S. J., Lee, C. W., de Roos, C., Barron, I. G., Jarero, I., Shapiro, E., … & de Jongh, A. (2020). The current status of EMDR therapy, specific target areas, and goals for the future. Journal of EMDR Practice and Research, 14(4), 241-284.
Over de sprekers
Drs. Corine Paauw werkt als Klinisch psycholoog/psychotherapeut bij GGZ Rivierduinen Jong. Hier werkt zij voornamelijk met adolescenten met emotionele problemen en persoonlijkheidsproblematiek en hun gezinnen. Suïcidepreventie is een van haar aandachtsgebieden. Daarnaast is zij de onderzoeksleider van het onderzoek naar EMDR bij depressieve adolescenten dat momenteel loopt binnen GGZ Rivierduinen en GGZ Delfland. Verder is zij EMDR Europe Practitioner, supervisor VGCt en praktijkopleider en supervisor voor de GZ-opleiding binnen GGZ Rivierduinen.
Dr. Carlijn de Roos is BIG geregistreerde klinisch psycholoog/psychotherapeut en werkzaam bij Levvel/Amsterdam Universitair Medisch Centrum te Amsterdam. Zij is gespecialiseerd in de behandeling van traumagerelateerde stoornissen bij jeugd en volwassenen o.a. met PTSS, aanhoudende lichamelijke klachten en depressie. Daarnaast doet zij wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit van traumabehandeling bij diverse stoornissen en publiceert daarover. Verder is zij Child and Adolescent trainer EMDR Europe, supervisor VEN/NVP/VKJP en gecertificeerd psychotraumatherapeut bij de NtVP
Kernwoorden
EMDR, traumagerichte behandeling, adolescenten, depressieve stoornis